Trong bức tranh tài chính toàn cầu, mọi ánh mắt đều đổ dồn về Washington D.C., nơi những quyết sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) có khả năng tạo ra những con sóng lớn, lan tỏa từ phố Wall đến các thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam. Tâm điểm của sự chú ý luôn là diễn biến lạm phát và phản ứng chính sách của FED – một mối quan hệ phức tạp có thể trở thành cơn gió ngược mạnh mẽ hoặc một lực đẩy đáng kể cho dòng vốn đầu tư toàn cầu.
Những dữ liệu lạm phát mới nhất từ Mỹ, đặc biệt là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá sản xuất (PPI) của tháng 6 và các ước tính sơ bộ cho tháng 7, đang được giới phân tích mổ xẻ từng con số. Giả định rằng CPI Mỹ đã ghi nhận mức tăng nhẹ hơn dự kiến, duy trì xu hướng giảm tốc so với các tháng trước đó, điều này sẽ củng cố kỳ vọng về việc lạm phát đang dần được kiểm soát. Tín hiệu này, nếu được xác nhận, sẽ là một yếu tố quan trọng tác động đến lập trường chính sách tiền tệ của FED trong cuộc họp sắp tới. Một lạm phát có xu hướng hạ nhiệt sẽ giảm bớt áp lực buộc FED phải tiếp tục duy trì lãi suất cao hoặc thậm chí thắt chặt hơn nữa, mang lại kỳ vọng về một “hạ cánh mềm” cho nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Ngược lại, nếu lạm phát vẫn dai dẳng ở mức cao, vượt qua mọi dự báo, đây sẽ là một tín hiệu đáng lo ngại. Kịch bản này có thể buộc FED phải duy trì chính sách tiền tệ chặt chẽ hơn trong thời gian dài hơn dự kiến, hoặc thậm chí cân nhắc thêm các đợt tăng lãi suất nhỏ để kiểm soát giá cả. Quyết định của FED trong việc điều chỉnh lãi suất quỹ liên bang (Federal Funds Rate) là một trong những biến số quan trọng nhất định hình bức tranh lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ và đồng USD trên thị trường toàn cầu. Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm, vốn được coi là thước đo lãi suất “phi rủi ro” toàn cầu, sẽ phản ứng trực tiếp với những kỳ vọng này. Lợi suất tăng cao hơn sẽ làm tăng chi phí vốn cho các doanh nghiệp, giảm sức hấp dẫn của các tài sản rủi ro như cổ phiếu và ngược lại.
Đối với thị trường chứng khoán Mỹ, diễn biến lạm phát và chính sách của FED ảnh hưởng trực tiếp đến định giá cổ phiếu. Khi lãi suất có xu hướng ổn định hoặc giảm, dòng tiền có xu hướng dịch chuyển từ các tài sản phòng thủ sang các tài sản tăng trưởng, đặc biệt là nhóm cổ phiếu công nghệ và các doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng lợi nhuận cao trong tương lai. Ngược lại, khi lãi suất tăng, các cổ phiếu “giá trị” hoặc cổ phiếu thuộc nhóm ngành ít nhạy cảm với lãi suất như tiện ích, tiêu dùng thiết yếu có thể được ưu tiên hơn.
Tuy nhiên, tác động của lạm phát Mỹ và quyết định của FED không chỉ dừng lại ở biên giới nước Mỹ mà còn tạo ra những hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ đến các thị trường toàn cầu, đặc biệt là các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam.
Thứ nhất, dòng vốn đầu tư là yếu tố chịu ảnh hưởng trực tiếp. Khi FED duy trì lãi suất cao, chi phí cơ hội của việc đầu tư vào các tài sản có rủi ro cao hơn tại các thị trường mới nổi sẽ tăng lên. Điều này có thể khiến dòng vốn ngoại có xu hướng rút khỏi các thị trường mới nổi, tìm về các kênh đầu tư an toàn và có lợi suất cao hơn tại Mỹ. Điều này sẽ tạo áp lực lên thanh khoản thị trường chứng khoán và tỷ giá hối đoái tại các quốc gia như Việt Nam. Ngược lại, nếu FED có tín hiệu nới lỏng chính sách hoặc lạm phát hạ nhiệt giúp ổn định kỳ vọng, dòng vốn sẽ có xu hướng tìm về các thị trường có tiềm năng tăng trưởng cao, điển hình là Việt Nam, nơi được đánh giá có triển vọng kinh tế sáng sủa trong trung và dài hạn.
Thứ hai, tỷ giá hối đoái là một kênh truyền dẫn quan trọng. Quyết định của FED và tình hình lạm phát Mỹ tác động trực tiếp đến sức mạnh của đồng USD. Nếu FED tiếp tục thắt chặt, USD có thể duy trì đà tăng giá, tạo áp lực mất giá cho đồng Việt Nam (VND) so với USD. Điều này ảnh hưởng đến chi phí nhập khẩu, gánh nặng nợ nước ngoài của các doanh nghiệp, và có thể gián tiếp đẩy lạm phát trong nước nếu Việt Nam phụ thuộc nhiều vào hàng hóa nhập khẩu. Ngược lại, nếu USD suy yếu, áp lực tỷ giá sẽ giảm bớt, mang lại sự ổn định cho nền kinh tế và hỗ trợ thị trường chứng khoán.
Thứ ba, áp lực lên chính sách lãi suất trong nước cũng là một hệ quả rõ rệt. Để duy trì sự ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát nội địa, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) có thể phải cân nhắc điều chỉnh chính sách tiền tệ của mình theo hướng phù hợp với động thái của FED. Nếu FED giữ lãi suất cao, NHNN có thể sẽ phải thận trọng hơn trong việc nới lỏng lãi suất, thậm chí có thể cần tăng nhẹ để tránh áp lực lên tỷ giá và dòng vốn. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vay vốn của doanh nghiệp và cá nhân trong nước, từ đó tác động đến tăng trưởng tín dụng và lợi nhuận của các ngân hàng.
Nhìn chung, lạm phát Mỹ và quyết định của FED mang tính chất “lưỡng kiếm”. Nếu lạm phát có thể được kiểm soát ổn định và FED có thể thực hiện một chính sách “hạ cánh mềm”, đây sẽ là một lực đẩy tích cực, tạo môi trường thuận lợi cho các thị trường chứng khoán toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam, khi dòng vốn có thể tìm về các tài sản rủi ro hơn để tìm kiếm lợi nhuận. Ngược lại, nếu lạm phát vẫn là một vấn đề dai dẳng, buộc FED phải duy trì chính sách thắt chặt, đó sẽ là một cơn gió ngược đáng kể, gây áp lực lên thanh khoản, tỷ giá và lợi suất, đòi hỏi sự thận trọng cao độ từ phía nhà đầu tư.
Đối với nhà đầu tư lâu năm tại Việt Nam, việc theo dõi sát sao các báo cáo lạm phát từ Mỹ, các phát biểu và biên bản cuộc họp của FED là điều tối quan trọng. Đây không chỉ là thông tin tham khảo mà còn là cơ sở để đánh giá mức độ rủi ro vĩ mô, điều chỉnh kỳ vọng về lợi suất và định giá tài sản, từ đó đưa ra những quyết định phân bổ danh mục đầu tư một cách linh hoạt và hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại và nắm bắt cơ hội trong mọi biến động.
