Trong bối cảnh thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử được FTSE Russell xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging Market), một hiện tượng có vẻ nghịch lý đang diễn ra và thu hút sự chú ý đặc biệt: động thái bán ròng của khối ngoại. Dù việc nâng hạng là một tín hiệu cực kỳ tích cực, việc dòng vốn ngoại rút ra trong giai đoạn này lại khiến nhiều nhà đầu tư lo ngại. Tuy nhiên, dưới góc nhìn chuyên sâu, đây không phải là một tín hiệu cảnh báo tiêu cực, mà là một cuộc “thay máu” dòng vốn mang tính chiến lược, một bước đi tất yếu trong quá trình trưởng thành của thị trường.
Giải mã hiện tượng bán ròng trước nâng hạng
Để hiểu rõ động thái này, chúng ta cần phân biệt rõ hai loại quỹ đầu tư chính hoạt động theo các rổ chỉ số toàn cầu: quỹ chuyên đầu tư vào thị trường cận biên và quỹ chuyên đầu tư vào thị trường mới nổi.
- Quỹ đầu tư vào thị trường Cận biên (Frontier Market Funds): Các quỹ này hoạt động theo chỉ số tham chiếu là các thị trường cận biên. Khi một quốc gia như Việt Nam được thông báo sẽ nâng hạng, quốc gia đó sẽ bị loại khỏi rổ chỉ số cận biên. Theo quy định và chiến lược, các quỹ này bắt buộc phải bán ra các cổ phiếu Việt Nam để tái cơ cấu danh mục cho phù hợp với chỉ số tham chiếu mới. Đây là một hành động mang tính kỹ thuật, tuân thủ theo quy định của quỹ, không nhất thiết phản ánh đánh giá tiêu cực về nền tảng kinh tế hay tiềm năng của doanh nghiệp Việt Nam. Quá trình bán ra này thường bắt đầu từ từ nhiều tháng trước thời điểm nâng hạng chính thức để tránh gây sốc cho thị trường và đảm bảo thanh khoản tốt.
- Quỹ đầu tư vào thị trường Mới nổi (Emerging Market Funds): Ngược lại, các quỹ này chỉ có thể bắt đầu mua vào cổ phiếu Việt Nam sau khi việc nâng hạng chính thức có hiệu lực và TTCK Việt Nam được thêm vào rổ chỉ số thị trường mới nổi.
Sự lệch pha về thời gian này tạo ra một “khoảng trống” tạm thời: áp lực bán từ các quỹ cận biên diễn ra trước, trong khi dòng tiền lớn từ các quỹ mới nổi lại đến sau. Chính “khoảng trống” này là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng bán ròng của khối ngoại trong giai đoạn tiền nâng hạng.
Bài học kinh nghiệm từ các thị trường quốc tế
Hiện tượng này không phải là mới. Nhìn lại lịch sử các thị trường đã được nâng hạng thành công như Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) hay Pakistan, chúng ta có thể thấy một quy luật tương tự. Các thị trường này đều đã trải qua giai đoạn bán ròng hoặc biến động mạnh của dòng vốn ngoại trong những tháng trước khi được chính thức thêm vào rổ chỉ số MSCI Emerging Markets. Tuy nhiên, sau khi quá trình nâng hạng hoàn tất, các thị trường này đều đã đón nhận dòng vốn mới dồi dào và bền vững hơn.
Bối cảnh thực tế tại Việt Nam
Trong thực tế, TTCK Việt Nam đã ghi nhận xu hướng bán ròng đáng kể của khối ngoại trong năm 2023 và những tháng đầu năm 2024, trước khi có những giai đoạn mua ròng trở lại. Mặc dù xu hướng này chịu tác động của nhiều yếu tố vĩ mô toàn cầu như chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), biến động tỷ giá và sự suy yếu kinh tế ở một số khu vực, nhưng một số nhà phân tích cho rằng, trong đó đã có yếu tố định vị sớm của các quỹ đầu tư trước kỳ vọng nâng hạng của Việt Nam.
Sự chênh lệch quy mô và tiềm năng dòng vốn
Điều quan trọng nhất cần nhấn mạnh là sự chênh lệch khổng lồ về quy mô giữa hai loại quỹ. Theo ước tính của các tổ chức tài chính, tổng quy mô của các quỹ chuyên đầu tư vào thị trường cận biên hiện tại vào khoảng vài chục tỷ USD. Trong khi đó, con số này ở các quỹ đầu tư vào thị trường mới nổi lên tới hàng nghìn tỷ USD.
Do đó, dù dòng vốn rút ra từ các quỹ cận biên có thể gây ra áp lực bán ròng trong ngắn hạn, nhưng dòng vốn đổ vào từ các quỹ mới nổi sau khi nâng hạng được kỳ vọng sẽ lớn hơn rất nhiều. Ước tính, việc được nâng hạng có thể thu hút thêm từ 5 đến 10 tỷ USD vốn đầu tư gián tiếp mới vào TTCK Việt Nam trong vòng 1-2 năm sau khi quyết định có hiệu lực. Dòng vốn này không chỉ lớn hơn về quy mô mà còn có chất lượng cao hơn, với tầm nhìn đầu tư dài hạn và sự tham gia của các định chế tài chính uy tín toàn cầu.
Khuyến nghị cho nhà đầu tư
Việc khối ngoại bán ròng trước thềm nâng hạng là một hiện tượng đã được dự báo và là một phần tất yếu của quá trình “thay máu” dòng vốn.
- Giữ vững tầm nhìn dài hạn: Nhà đầu tư không nên hoảng loạn trước những biến động ngắn hạn do hoạt động tái cơ cấu danh mục của các quỹ. Việc nâng hạng là một câu chuyện dài hạn, mang lại lợi ích to lớn cho toàn bộ thị trường.
- Xem xét cơ hội tích lũy: Áp lực bán từ các quỹ cận biên có thể đưa giá của nhiều cổ phiếu tốt, đặc biệt là các mã blue-chip, về mức định giá hấp dẫn hơn. Đây có thể là cơ hội để các nhà đầu tư dài hạn tích lũy cổ phiếu có nền tảng cơ bản vững chắc.
- Tập trung vào các cổ phiếu tiềm năng: Các cổ phiếu có khả năng cao được thêm vào các rổ chỉ số mới nổi (thường là các mã có vốn hóa lớn, thanh khoản tốt và tỷ lệ sở hữu nước ngoài còn lại) sẽ là những cổ phiếu được hưởng lợi trực tiếp nhất từ dòng vốn mới.
- Theo dõi các yếu tố then chốt: Nhà đầu tư cần tiếp tục theo dõi sát sao lộ trình nâng hạng của Việt Nam, các thông báo chính thức từ FTSE Russell và các nỗ lực cải cách của cơ quan quản lý, đặc biệt là việc vận hành hệ thống KRX và cơ chế thanh toán DvP.
Kết luận
Việc khối ngoại bán ròng trên TTCK Việt Nam trong giai đoạn hiện tại không hoàn toàn là một tín hiệu tiêu cực, mà phần lớn là một cuộc “thay máu” dòng vốn mang tính chiến lược. Đây là một quá trình tất yếu, khi các quỹ cận biên rút lui để nhường chỗ cho các quỹ mới nổi có quy mô lớn hơn và chiến lược dài hạn hơn. Mặc dù có thể gây ra những biến động trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, việc nâng hạng thị trường sẽ mang lại những lợi ích to lớn, thu hút dòng vốn chất lượng cao và nâng tầm vị thế của TTCK Việt Nam.
TUYÊN BỐ MIỄN TRỪ TRÁCH NHIỆM
Báo cáo này được COPHIEUVIP.COM thực hiện dựa trên các nguồn dữ liệu đáng tin cậy tại thời điểm phát hành. Tuy nhiên, chúng tôi không đảm bảo tính chính xác tuyệt đối hoặc đầy đủ của thông tin. Các phân tích và khuyến nghị trong báo cáo chỉ mang tính tham khảo, không phải lời khuyên đầu tư chính thức. Nhà đầu tư cần tự chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của mình và nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tài chính trước khi hành động. Tác giả và COPHIEUVIP.COM không chịu trách nhiệm cho bất kỳ tổn thất nào phát sinh từ việc sử dụng thông tin trong báo cáo này.
COPHIEUVIP.COM hiện đang có chương trình tư vấn đầu tư chứng khoán, hãy nhắn tin cho Mạnh Hùng cophieuvip qua zalo để được hỗ trợ:
- Phone/sms/zalo: 0918.266.588
Bấm vào đây để nhắn tin zalo cho Mạnh Hùng COPHIEUVIP
Hoặc quét QR code để kết bạn zalo

Hiện tại COPHIEUVIP.COM đang hợp tác với 2 công ty chứng khoán là VPS và TCBS để có thể hỗ trợ sâu hơn với các nhà đầu tư sử dụng tài khoản ở 2 công ty này. Để được hỗ trợ tư vấn đầu tư từ COPHIEUVIP.COM, quý nhà đầu tư hãy làm như sau:
Với nhà đầu tư đang có tài khoản VPS
Gắn mã chuyển gia tư vấn là mã của cophieuvip.com: U430 – Nguyễn Mạnh Hùng
Hướng dẫn gắn ID chuyên gia tư vấn ở VPS: Hướng dẫn gán ID VPS để tham gia room VIP
Với nhà đầu tư đang có tài khoản TCBS
Gắn ID iWealth Partner là ID của cophieuvip.com: 105C266113 – Nguyễn Mạnh Hùng
Hướng dẫn gắn ID iWealth partner TCBS: Hướng dẫn gán ID TCBS để tham gia room VIP
Với nhà đầu tư chưa có cả tài khoản TCBS và VPS
Quý anh chị mở tài khoản ở 1 trong 2 hoặc cả 2 công ty tại đây:
- Mở tài khoản VPS: https://bit.ly/motkvpshung
- Mở tài khoản TCBS: https://bit.ly/motktcbs
Rất vui được hợp tác và phát triển cùng các anh chị!
Lưu ý: việc này là miễn phí, quý nhà đầu tư không mất thêm bất cứ thuế phí nào khi chuyển về đồng hành cùng COPHIEUVIP.COM.